24
ต.ค.
การจัดเก็บสารเคมี
การจัดเก็บสารเคมี
การจำแนกประเภทสารเคมีและวัตถุอันตรายสำหรับการเก็บรักษา
(อ้างอิงจาก ประกาศกรมโรงงานอุตสาหกรรม เรื่อง คู่มือเก็บรักษาสารเคมีและวัตถุอันตราย พ.ศ.2550)
การจำแนกประเภทสารเคมีและวัตถุอันตรายสำหรับการเก็บรักษานั้น จะพิจารณาจากคุณสมบัติความเป็นอันตรายหลักของสารเป็นอันดับแรกก่อน ได้แก่ คุณสมบัติการติดไฟ การระเบิด และการออกซิไดซ์ จากนั้นจะพิจารณาคุณสมบัติรองของสารได้แก่ ความเป็นพิษ ความกัดกร่อน ส่วนความเป็นอันตรายต่อสุขภาพและสิ่งแวดล้อมไม่นำมาพิจารณาในการจำแนกประเภทสำหรับการเก็บรักษา ประเภทสารเคมีและวัตถุอันตรายสำหรับการเก็บรักษา มีดังนี้
- ประเภท-1 วัตถุระเบิด (Explosive substances) หมายถึง วัตถุระเบิดตามเกณฑ์ของกฎหมายวัตถุระเบิดของกระทรวงกลาโหม หรือสินค้าอันตรายประเภทที่ 1 ใน UN –Recommendations หรือข้อกำหนดการขนส่งสินค้าอันตรายของประเทศไทย เล่ม 1 (TP I)
- ประเภท-2A ก๊าซอัด ก๊าซเหลว หรือก๊าซที่ละลายภายใต้ความดัน (Compressed, liquefied and dissolved gases) หมายถึง ก๊าซซึ่งมีสภาพก๊าซโดยสมบุรณ์ที่อุณหภูมิ 20 oC ที่ความดันปกติ 101.3 กิโลปาสคาล รวมถึงก๊าซตามข้อกำหนดการขนส่งสินค้าอันตรายประเภทที่ 2 ใน UN –Recommendations หรือข้อกำหนดการขนส่งสินค้าอันตรายของประเทศไทย เล่ม 1 (TP I) และก๊าซที่ถูกจำแนกให้อยู่ในประเภทอื่นตามข้อกำหนดการขนส่งสินค้าอันตราย (เช่น ก๊าซ hydrogen fluoride ที่ถูกจัดไปอยู่ในประเภทที่ 8) แต่ไม่รวมถึงก๊าซอัดที่บรรจุอยู่ในกระป๋องสเปรย์ และไม่รวมถึงก๊าซเหลวเย็นจัด (Refrigerated liquefied gas or Cryogenic liquefied gas)
- ประเภท-2B ก๊าซภายใต้ความดันในภาชนะบรรจุขนาดเล็ก (กระป๋องสเปรย์) (Pressurized small gas containers; aerosol can/aerosol container) หมายถึง ภาชนะปิดที่มีความดัน (Pressure Receptacles) อุปกรณ์ฉีดละอองลอย (Aerosol Dispensers) ภาชนะที่ทำด้วยโลหะ แก้ว หรือพลาสติกที่ออกแบบให้ใช้งานครั้งเดียว ซึ่งภายในบรรจุภัณฑ์นี้ประกอบด้วยก๊าซอัด หรือก๊าซเหลว หรือก๊าซที่ละลายภายใต้ความดันที่อัดลงไปในบรรจุภัณฑ์นั้น ซึ่งอาจมีหรือไม่มีส่วนผสมของสารเคมีอื่นที่อยู่ในรูปของเหลว ของเหลวข้น หรือผง ภาชนะบรรจุจะมีอุปกรณ์ฉีดพ่นสำหรับฉีดพ่นสารเคมีในรูปอนุภาคของแข็ง หรือของเหลว ที่แขวนตัวลอยอยู่ในละอองก๊าซ ลักษณะผลิตภัณฑ์ที่ฉีดพ่นออกมาเป็นรูปโฟม หรือของเหลวข้น หรือผง หรือของเหลว
- ประเภท-3A ของเหลวไวไฟ (Flammable liquids) หมายถึง ของเหลวที่มีจุดวาบไฟไม่เกิน 60 oC การทดสอบแบบถ้วยปิด (closed cup) ทั้งนี้ของเหลวที่มีความหนืดอาจจัอยู่ในประเภท 3A หรือประเภท 10 ก็ได้ขึ้นกับคุณสมบัติความหนืด ความสามารถในการลุกกระจายของไฟ และคุณสมบัติที่ก่อให้เกิดบรรยากาศที่พร้อมจะระเบิด
- ประเภท-3B ของเหลวไวไฟ (Flammable liquids) หมายถึงของเหลวที่มีตุดวาบไฟมากกว่า 60 oC ถึง 93 oC การทดสอบแบบถ้วยปิด (closed cup) และมีคุณสมบัติผสมเข้ากับน้ำไม่ได้
- ประเภท-4.1A ของแข็งไวไฟ (Flammable solids) ที่มีคุณสมบัติการระเบิด หมายถึง สารตามข้อกำหนดการขนส่งสินค้าอันตรายประเภทที่ 4.1 ที่มีคุณสมบัติระเบิดใน UN –Recommendations หรือข้อกำหนดการขนส่งสินค้าอันตรายของประเทศไทย เล่ม 1 (TP I) ได้แก่วัตถุระเบิดที่ถูกทำให้เฉื่อยด้วยน้ำหรือแอลกอฮอล์ หรือเจือจางโดยสารอื่นเพื่อข่มคุณสมบัติการระเบิด (solid desensitized explosive)
- ประเภท-4.1B ของแข็งไวไฟ (Flammable solids) หมายถึง สารตามข้อกำหนดการขนส่งสินค้าอันตรายประเภทที่ 4.1 ใน UN –Recommendations หรือข้อกำหนดการขนส่งสินค้าอันตรายของประเทศไทย เล่ม 1 (TP I) ที่ไม่มีคุณสมบัติระเบิด สามารถลุกไหม้ง่ายเนื่องจากการเสียดสีกัน หรือ เมื่อลุกไหม้สามารถลามออกไปได้อย่างรวดเร็ว โดยผลการทดสอบเวลาเผาไหม้น้อยกว่า 45 วินาที ในระยะทาง 100 มิลลิเมตรหรืออัดตราความเร็วการเผาไหม้มากกว่า 2.2 มิลลิเมตร/วินาที หากของแข็งนั้นเป็นผงโลหะหรือผงโลหะอัลลอยด์ต้องสามารถลุกไหม้และลุกลามไปตามความยาวของตัวอย่างที่นำมาทดสอบในเวลาไม่มากกว่า 10 นาที รวมทั้งสารที่ทำปฏิกิริยาได้ด้วยตัวเอง (Self reactive)
- ประเภท-4.2 สารที่มีความเสี่ยงต่อการลุกไหม้ได้เอง (Substances liable to spontaneous combustion) หมายถึง สารตามข้อกำหนดการขนส่งสินค้าอันตรายประเภทที่ 4.2 ใน UN –Recommendations หรือข้อกำหนดการขนส่งสินค้าอันตรายของประเทศไทย เล่ม 1 (TP I) ได้แก่
8.1 สาร Pyrophoric ที่เกิดความร้อนจากที่ตัวสารเองทำปฏิกิริยากับออกซิเจนในอากาศ ซึ่งภายใน 5 นาที อุณหภูมิจะสูงขึ้นจนถึงอุณหภูมิที่สามารถลุกติดไฟได้ด้วยตนเอง (auto-ignition temperature)
8.2 สาร Self-heating ที่เกิดความร้อนจากการที่ตัวสารเองทำปฏิกิริยากับออกซิเจนในอากาศที่อุณหภูมิรอบตัว ความร้อนที่เกิดขึ้นไม่สามารถระบายออกไปได้ทันและสะสมอย่างต่อเนื่องอยู่ภายใน จนทำให้อุณหภูมิสูงขึ้นถึงอุณหภูมิที่สามารถลุกติดไฟได้ด้วยตัวเอง (auto-ignition temperature) สารเหล่านี้จะลุกติดไฟก็ต่อเมื่อมีขนาดใหญ่ (หลายกิโลกรัม) และอบอยู่เป็นเวลานานๆ (หลายชั่วโมงหรือหลายวัน) - ประเภท-4.3 สารให้ก๊าซไวไฟเมื่อสัมผัสกับน้ำ (Substances which in contact with water emit flammable gases) หมายถึง สารตามข้อกำหนดการขนส่งสินค้าอันตรายประเภทที่ 4.3 ใน UN –Recommendations หรือข้อกำหนดการขนส่งสินค้าอันตรายของประเทศไทย เล่ม 1 (TP I) ซึ่งเมื่อสัมผัสกับน้ำหรือความชื้นในอากาศสามารถให้ก๊าซไวไฟเป็นส่วนผสมของอากาศในระดับความเข้มข้นที่สามารถจุดระเบิดเป็นอันตรายต่อมนุษย์และสิ่งแวดล้อมได้
- ประเภท-5.1A 5.1 B 5.1C สารออกซิไดซ์ (Oxidizing substances) หมายถึงสารตามข้อกำหนดการขนส่งอันตรายประเภทที่-5.1 ใน UN –Recommendations หรือข้อกำหนดการขนส่งสินค้าอันตรายของประเทศไทย เล่ม 1 (TP I) เป็นสารที่ตัวเองไม่จำเป็นต้องติดไฟ โดยทั่วไปจะปล่อยออกซิเจนซึ่งเป็นสาเหตุหรือร่วมในการลุกไหม้ของวัสดุอื่น สารประเภทนี้บางชนิด อาจรวมอยู่เป็นสารผสมอื่นได้ด้วย
10.1 ประเภท-5.1A เป็นสารออกซิไดซ์ที่มีความไวการทำปฏิกิริยามาก ได้แก่ สารดังต่อไปนี้UN numberName of material1445Barium chlorate 1447Barium perchlorate 1450Barium dioxide 1452Bromates, inorganic, n.o.s. 1453Calcium chlorite 1455Calcium perchlorate 1461Chlorates, inorganic, n.o.s. 1462Chlorites, inorganic, n.o.s. 1470Lead perchlorate, solid or Lead perchlorate, solution 1471Lithium hypochlorite, dry or Lithium hypochlorite mixtures, dry 1472Lithium peroxide 1475Magnesium perchlorate 1479Oxidizing solid, n.o.s. 1481Perchlorates, inorganic, n.o.s. 1483Peroxides, inorganic, n.o.s. 1484Potassium bromate 1485Potassium chlorate 1489Potassium perchlorate, solid or Potassium perchlorate, solution 1491Potassium peroxide 1494Sodium bromate 1495Sodium chlorate 1496Sodium chlorite 1502Sodium perchlorate 1504Sodium peroxide 1506Strontium chlorate 1508Strontium perchlorate 1510Tetranitromethane 1513Zinc chlorate 1745Bromine pentafluoride 1746Bromine trifluoride 1748Calcium hypochlorite, dry or Calcium hypochlorite mixtures dry with more than 39 percent available chlorine ( 8.8 percent available oxygen) 1873Perchloric acid with more than 50 percent but not more than 72 percent acid, by mass 2015Hydrogen peroxide, stabilized or Hydrogen peroxide aqueous solutions, stabilized with more than 60 percent hydrogen peroxide 2466Potassium superoxide 2495Iodine pentafluoride 2547Sodium superoxide 2723Magnesium chlorate 2741Barium hypochlorite with more than 22 percent available chlorine 2880Calcium hypochlorite, hydrated or Calcium hypochlorite, hydrated mixtures, with not less than 5.5 percent but not more than 10 percent water 3085Oxidizing solid, corrosive, n.o.s. 3087Oxidizing solid, toxic, n.o.s. 3098Oxidizing liquid, corrosive, n.o.s. 3099Oxidizing liquid, toxic, n.o.s. 3212Hypochlorites, inorganic, n.o.s. –Potassium metaperiodate –Sodium metaperiodate –Periodine acid *ปรับปรุงข้อมูล UN number และชื่อสารตาม UN – RECOMMENDATIONS ON THE TRANSPORT OF DANGEROUS GOODS: MODEL REGULATIONS 2013
10.2 ประเภท-5.1B เป็นสารออกซิไดซ์ที่มีความไวปานกลางในการทำปกิกิริยา ได้แก่ สารดังต่อไปนี้
UN numberName of material1438Aluminium nitrate 1446Barium nitrate 1448Barium permanganate 1451Caesium nitrate or Cesium nitrate 1454Calcium nitrate 1456Calcium permanganate 1457Calcium peroxide 1458Chlorate and borate mixtures 1459Chlorate and Magnesium chloride mixtures, solid 1463Chromium trioxide, anhydrous 1465Didymium nitrate 1466Ferric nitrate 1469Lead nitrate 1473Magnesium bromate 1474Magnesium nitrate 1476Magnesium peroxide 1477Nitrates, inorganic, n.o.s. 1479Oxidizing solid, n.o.s. 1482Permanganates, inorganic, n.o.s. 1486Potassium nitrate 1487Potassium nitrate and sodium nitrite mixtures 1488Potassium nitrite 1490Potassium permanganate 1492Potassium persulfate 1493Silver nitrate 1498Sodium nitrate 1499Sodium nitrate and potassium nitrate mixtures 1500Sodium nitrite 1503Sodium permanganate 1505Sodium persulfate 1507Strontium nitrate 1509Strontium peroxide 1514Zinc nitrate 1515Zinc permanganate 1516Zinc peroxide 1796Nitrating acid mixtures, with more than 50 percent nitric acid or Nitrating acid mixtures, with not more than 50 percent nitric acid 1802Perchloric acid with not more than 50 percent acid by mass 1826Nitrating acid mixtures, spent with more than 50 percent nitric acid or Nitrating acid mixtures, spent with not more than 50 percent nitric acid 1872Lead dioxide 2014Hydrogen peroxide, aqueous solutions with more than 40 percent but not more than 60 percent hydrogen peroxide (stabilized as necessary) or Hydrogen peroxide, aqueous solutions with not less than 20 percent but not more than 40 percent hydrogen peroxide 2032Nitric acid, red fuming 2208Calcium hypochlorite mixtures, dry, with more than 10 percent but not more than 39 percent available chlorine 2427Potassium chlorate, aqueous solution 2428Sodium chlorate, aqueous solution 2429Calcium chlorate aqueous solution 2464Beryllium nitrate 2465Dichloroisocyanuric acid, dry or Dichloroisocyanuric acid salts 2468Trichloroisocyanuric acid, dry 2469Zinc bromate 2573Thallium chlorate 2626Chloric acid aqueous solution, with not more than 10 percent chloric acid 2627Nitrites, inorganic, n.o.s. 2719Barium bromate 2720Chromium nitrate 2721Copper chlorate 2722Lithium nitrate 2724Manganese nitrate 2725Nickel nitrate 2726Nickel nitrite 2727Thallium nitrate 2728Zirconium nitrate 3084Corrosive solid, oxidizing, n.o.s. 3086Toxic solid, oxidizing, n.o.s. 3093Corrosive liquid, oxidizing, n.o.s. 3122Toxic liquids, oxidizing, n.o.s. or Toxic liquids, oxidizing, n.o.s. Inhalation Hazard, Packing Group I, Zone A or B 3139Oxidizing liquid, n.o.s. 3210Chlorates, inorganic, aqueous solutions, n.o.s. 3211Hyperchlorates, inorganic, aqueous solution, n.o.s. 3213Bromates, inorganic, aqueous solution, n.o.s. 3214Permanganates, inorganic, aqueous solution, n.o.s. 3215Persulfates, inorganic, n.o.s. 3216Persulfates, inorganic, aqueous solution, n.o.s. 3218Nitrates, inorganic, aqueous solution, n.o.s. 3219Nitrites, inorganic, aqueous solution, n.o.s. 3247Sodium peroxoborate, anhydrous, –Chromyl chloride –Potassium iodate –Sodium iodate –Sodium perborate –Iodine acid –Calcium iodate –Iodine pentoxide *ปรับปรุงข้อมูล UN number และชื่อสารตาม UN – RECOMMENDATIONS ON THE TRANSPORT OF DANGEROUS GOODS: MODEL REGULATIONS 2013
10.3 การจัดเก็บสารเคมี ประเภท-5.1C คือสาร Ammonium nitrate และสารผสมที่มี Ammonium nitrate เป็นส่วนประกอบ
- ประเภท-5.2 สารเปอร์ออกไซด์อินทรีย์ (Organic peroxide) หมายถึง สารตามข้อกำหนดการขนส่งสินค้าอันตรายประเภทที่ 5.2 ใน UN –Recommendations หรือข้อกำหนดการขนส่งสินค้าอันตรายของประเทศไทย เล่ม 1 (TP I) เป็นสารอินทรีย์ที่มีโครงสร้างออกซิเจน 2 อะตอม ดังนี้ –-O-O—(เปอร์ออกไซด์) ซึ่งอาจจะถือได้ว่าเป็นสารที่มีอนุพันธ์ของไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ ซึ่งอะตอมของไฮโดรเจนนี้ถูกแทนที่ด้วยอนุมูลอินทรีย์ 1 หรือ 2 ตัว และหมายถึงของผสมที่มีสารเปอร์ออกไซด์อินทรีย์มากกว่าหรือเท่ากับ 5% ขึ้นไป สารเปอร์ออกไซด์อินทรีย์เหล่านี้เป็นสารไม่เสถียร เมื่อถูกความร้อนจะเกิดการแตกตัวรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ เนื่องจากการคายความร้อนออกมา
- ประเภท-6.1A และ 6.1B สารพิษ (Toxic substances) หมายถึงวัตถุที่อาจทำให้เสียชีวิตหรือทำให้เกิดความเจ็บป่วยอย่างรุนแรงแบบเฉียบพลันหรือเรื้อรังเมื่อเข้าสู่ร่างกายโดยการสัมผัสผิวหนัง หรือหายใจ หรือรับประทานเข้าไป
12.1 การจัดเก็บสารเคมี ประเภท-6.1A คือ สารติดไฟที่มีคุณสมบัติความเป็นพิษ (Combustible toxic substances) ได้แก่
– ของเหลวไวไฟที่ผสมเข้ากับน้ำได้ มีจุดวาบไฟสุงกว่า 60 oC ถึง 93 oC ทดสอบแบบถ้วยปิด
– ของเหลวติดไฟที่ไม่สามารถผสมเข้ากับน้ำได้ จุดวาบไฟสุงกว่า 93 oC ทดสอบแบบถ้วยปิด
– ของแข็งติดไฟที่ไม่อยู่ในประเภทของแข็งไวไฟ 4.1B
12.2 การจัดเก็บสารเคมี ประเภท-6.1B คือ สารไม่ติดไฟที่มีคุณสมบัติความเป็นพิษ (Non-combustible toxic substances) ได้แก่ ของเหลวไม่ติดไฟและของแข็งไม่ติดไฟ - ประเภท-6.2 สารติดเชื้อ (Infectious substances) หมายถึงสารที่เป็นจุลินทรีย์หรือมีจุลินทรีย์เป็นส่วนประกอบ หรือพยาธิ ที่เป็นสาเหตุการเกิดโรคในมนุษย์และสัตว์ จุลินทรียืเหล่านี้ได้แก่ แบคทีเรีย ไวรัส ริคเก็ตเชีย (rickettsias) เชื้อรา รวมทั้งจุลินทรีย์ที่ได้รับการเปลี่ยนแปลงทางพันธุกรรม
- ประเภท-7 วัสดุกัมมันตรังสี (Radioactive substances) หมายถึง ตุหรือสารประกอบใด ๆ ที่มีองค์ประกอบส่วนหนึ่งหรือมีโครงสร้างภายในอะตอมที่ไม่คงตัวและสลายตัวโดยการปลดปล่อยรังสีออกมา ทั้งนี้เป็นไปตามกฎหมายว่าด้วยพลังงานปรมาณูเพื่อสันติ
- ประเภท-8A และ 8B สารกัดกร่อน (Corrosive substances) หมยถึง สารซึ่งโดยปฏิกิริยาเคมี จะเป็นเหตุให้เกิดความเสียหายอย่างรุนแรงเมื่อสัมผัสกับเนื้อเยื่อของสิ่งมีชีวิตหรือในกรณีเกิดการรั่วไหลจะเกิดการเสียหายต่อวัสดุหรือแม้กระทั่งทำลายสินค้าอื่น ๆ หรือพาหนะที่ใช้ขนส่ง สารพวกนี้อาจทำให้เกิดอันตรายอย่างอื่นได้ด้วย แบ่งเป็น
15.1 การจัดเก็บสารเคมี ประเภท-8A คือ สารติดไฟที่มีคุณสมบัติการกัดกร่อน (Combustible corrosive substances) ได้แก่
– ของเหลวไวไฟที่ผสมเข้ากับน้ำได้ มีจุดวาบไฟสุงกว่า 60 oC ถึง 93 oC ทดสอบแบบถ้วยปิด
– ของเหลวติดไฟที่ไม่สามารถผสมเข้ากับน้ำได้ จุดวาบไฟสุงกว่า 93 oC ทดสอบแบบถ้วยปิด
– ของแข็งติดไฟที่ไม่อยู่ในประเภทของแข็งไวไฟ 4.1B
15.2 การจัดเก็บสารเคมี ประเภท-8B คือ สารไม่ติดไฟที่มีคุณสมบัติการกัดกร่อน (Non-combustible corrosive substances) ได้แก่ ของเหลวไม่ติดไฟและของแข็งไม่ติดไฟ - ประเภท-10 ของเหลวติดไฟ (Combustible liquids) หมายถึง ของเหลวติดไฟที่ไม่ได้จัดอยู่ในประเภท 3A และ 3B
- ประเภท-11 ของแข็งติดไฟ (Combustible solids) หมายถึง ของแข็งติดไฟที่ไม่ได้จัดอยู่ในประเภทของแข็งไวไฟ 4.1B
- ประเภท-12 ของเหลวไม่ติดไฟ (Non-combustible liquids) หมายถึง ของเหลวที่ไม่ติดไฟ
- ประเภท-13 ของแข็งไม่ติดไฟ (Non-combustible solids) หมายถึง ของแข็งที่ไม่ติดไฟ
อ่านบทความเพิ่มเติม : Sarapat Chemical
ใส่ความเห็น